Rusya Ukrayna Savaşının Küçük İşletmelere Etkileri

Devletler savaşır, insanlar ölür, çocuklar yetim kalır, şehirler harabeye döner, savaşan devletleri finanse eden şirketler ve silah üreticileri zengin olur. Maalesef insanlık tarihi boyunca şahit olduğumuz sayısız savaşa ve bunların korkunç sonuçlarına rağmen, insanlar günümüzde bile savaşmaktan vazgeçmiyorlar.24 Şubat 2022’de başlayan savaşta Ukrayna halkı, Rusya'dan gelen saldırılara karşı şu ana kadar olağanüstü bir cesaret gösterdi. Çok belli ki Putin hükümeti hiç beklemediği bir direnişle karşılaştı. Tüm dünyanın, özellikle de Avrupa’nın fiili hiçbir destek vermediği bu savaşta, Ukrayna haklı tek başına direniyor. Dün bizim direndiğimiz, yarın başkalarının direneceği gibi. Tüm söylemler politik, temkinli ve riyakar.


Rusya’ya sayısız yaptırım uygulanmaya başladı. Bazıları bu duruma çok seviniyor. Oysa bu savaşı desteklemeyen en az Ukrayna halkı kadar masum milyonlarca Rus halkının bu durumdan ne kadar zarar göreceğinden kimse bahsetmiyor. Rusya’da ve Ukrayna’da batan onlarca küçük ve orta boy işletme kimsenin umurunda bile değil. Müşterilerinin çoğunluğu Rus ve Ukraynalı olan yurtdışı yatırımcıları da kimse düşünmüyor. Önemli olan savaşmak, haklı olmak, hak etmek, elde etmek. Haklı bile olsanız 2022’de bu hakkı elde etme şekliniz bu kadar orantısız bir güç gösterisi olmamalı.

Avrupa ülkeleri enerji ihtiyacını karşılamak için Rusya'ya bağlı oldukları için ekonomik açıdan onlar da sıkıntı çekecek. Hatta Amerika'da bile bu savaşa bağlı bir resesyon beklentisi var.
2021'de Rusya ham petrolünün %49'unu ve doğal gazının %74'ünü Avrupa'ya ihraç etti. Kısacası Avrupa, Rusya'nın en büyük enerji müşterisi. Ham petrolün çoğu Hollanda, Almanya ve Polonya'ya giderken, Rusya'nın doğalgazının çoğu Türkiye, Almanya, İtalya ve Fransa'ya gitti. Bu enerji bağımlılığını koparmak kolay değil. Çok büyük boru hattı yatırımları yapıldı. Hatta Rusya swift sisteminden çıkarılmasına rağmen, enerjiye bağımlılık yüzünden, onu da senden almıyoruz diyemiyorlar. Sonuç olarak, Avrupa ekonomisinin yavaşlaması bekleniyor, bu ABD için de olumsuz bir etkiye sahip olacak gibi.

Savaşa bağlı olarak Avrupa ekonomisi yavaşlarsa, Avrupa ülkelerinde yatırımı bulunan ABD merkezli çok uluslu birçok şirket gelirlerinde düşüş yaşanacak. Philip Morris, PepsiCo ve McDonald en başta etkilenen şirketler. Rusya, savaşmaya devam ederse, ABD şirketlerinin yaşadığı gelir kaybı, hisse senedi fiyatlarını düşürür ve 2008 krizinde de gördüğümüz gibi ABD’de meydana gelen bir kriz, ABD’de kalmıyor. Tüm dünyayı etkisi altına alıyor.
Ancak bizi sadece bir enerji krizi değil gıda krizi de bekliyor gibi görünüyor. Covid kaynaklı tedarik zinciri kesintileri ve bastırılan talep nedeniyle enflasyon tüm dünyada yükseldi. Petrol, doğal gaz ve benzin fiyatları gibi artan enerji maliyetlerini gıda fiyatlarındaki artış takip ediyor. Ukrayna ve Rusya, küresel tahıl arzının yaklaşık %25'ini sağlıyor. Hem insanları hem de çiftlik hayvanlarını beslemek için kullanılan tahıl üretimindeki düşüş, eğer savaş en kısa zamanda bitmezse gıda fiyatları çok daha artacak gibi duruyor.

Rusya-Ukrayna savaşı, iki ülkenin arzda bıraktığı açığı kapatmak için küresel olarak çiftçilere daha fazla mahsul üretmeleri için baskı yapıyor. Buğday fiyatları arttıkça, çiftçilerin  maliyetlerini artıran yakıt ve gübre fiyatları da artıyor.

Yeni bir ankete göre, Polonya'daki her beş küçük ve orta ölçekli işletmeden biri, Ukrayna'daki savaş ve Rusya ve Beyaz Rusya'ya uygulanan yaptırımlar nedeniyle faaliyetlerini şimdiden sınırlamak zorunda kaldı. Aynı oranda şirket, krizden sağ çıkamayacaklarından endişe ediyor. Ankete göre en çok endişelenenler ulaştırma ve lojistik firmaları, bunu inşaat, hizmet sektörü ve endüstriyel üretim yapan firmalar izliyor.

Türkiye’deki ve Avrupa’daki ekonominin belkemiği olan küçük ve orta ölçekli işletmeler bu krizden etkilenmeden ya da en az şekilde etkilenerek çıkmak durumunda. Bunun için de devletlerin işletmeleri destekleyici politikalarına ihtiyaç var. Yoksa domino taşı etkisiyle tüm dünya büyük bir ekonomik krize sürüklenebilir.

Sonuç mu? Savaşın kimseye faydası yok. Herkese zararı var.