NFT Nedir?

Son yılların hatta son zamanların en popüler dijital kavramlarından biri NFT’ler (Non-Fungible Tokens). Non-fungible ifadesi benzersiz veya takas edilemez anlamına geliyor. TDK tam karşılığını yayınlayana kadar takas edilemez jeton diye çevirebiliriz. Biraz daha detaylandırırsak dijital bir varlığın benzersiz olduğunu onaylamak için kullanılan ve blok zinciri (blockchain) adı verilen bir dijital alanda depolanan veri birimini ifade ediyor NFT’ler. Yani birbirinin tıpatıp benzeri görünüme sahip iki varlığı takas etseniz bile almış olduğunuz varlık, diğeri ile aynı olmuyor. Şimdilik biraz karmaşık gelebilir. Şöyle düşünün Mona Lisa tablosunun kusursuz derecede benzeri bir tablo satın alabilirsiniz. Ama o aldığınız tablo asla orijinalinin yerine geçmez. Dijital varlıklar için de aynısı geçerli. Orijinal dosya (NFT varlık) üretilen bütün kopyalarından hala farklı olacaktır.
NFT’ler dijital ortamdaki herhangi bir şey olabilir, fotoğraf, çizim, ses, video veya diğer farklı dosya türlerinden NFT oluşturulabilir.
NFT’ler genellikle Etherium blok zincirinin bir parçasıdır. Ethereum da bitcoin veya dogecoin gibi bir kripto para birimi, ancak ethereum’un blok zinciri, örneğin bir ETH koinden farklı çalışmasını sağlayan ekstra bilgiler depolayan bu NFT'leri de destekler. Böylece, NFT'ler dijital sanat eserlerini ve diğer koleksiyonları blok zincirde ticareti kolay, türünün tek örneği, doğrulanabilir varlıklara dönüştürür.

Dünyaca ünlü Christie'nin müzayede evi ilk NFT sanat eserini sattıktan sonra NFT'ler aniden dünyanın dikkatini çekmeye başladı. Daha çok Beeple adıyla bilinen ünlü dijital sanatçı Mike Winklemann'ın resim kolajı tam 69,3 milyon dolara satılmıştı. Everydays: the First 5000 days adındaki eser, sanatçının 5000 gün boyunca günlük olarak yaptığı çizimlerden oluşan bir kolajdı.

Satışı yapılan en pahalı NFT eser ise önceden Murat Pak, sonradan sadece Pak olarak bilinen dijital sanatçının The Merge isimli eseridir. Eser Aralık 2021’de tam 91,8 milyon dolara satıldı. Aslında The Merge için bir eserden çok bir koleksiyon demek daha doğru olacak. Çünkü eserin açık artırmasının yapıldığı 48 saatlik zaman dilimi içinde farklı zamanlarda farklı toplu alım yapan koleksiyonerlerin cüzdanlarında bulunan farklı birimlere sahip toplu token’lar, birbiriyle birleşerek kümülatif değerini taşıyan tek bir NFT token’a dönüştürüldü.
Bir diğer ünlü NFT ise yine Beeple’a ait ve gelmiş geçmiş en sansasyonel Amerikan başkanı olan Donald Trump’ın seçimleri kaybetmesini konu alıyor ve eser 6,6 milyon dolara satıldı.
Başkaca ünlü NFT’ler arasında Twitter’in kurucusu Jack Dorsey'in 2.9 milyon dolara satılan ilk tweetini, 200.000 doların üzerinde bir fiyata satılan LeBron James smaçlarının video klibini ve 600.000 dolara satılan 2011 dönemi pop-tart gövdeli bir kedi olan "Nyan Cat"in GIF'ini sayabiliriz.

Blockchain teknolojisi ve NFT'ler, sanatçılara ve içerik üreticilerine para kazanmak için benzersiz bir fırsat sunuyor. Örneğin, sanatçılar artık sanatlarını satmak için galerilere veya müzayede evlerine bel bağlamak zorunda değiller. Bir sanatçı eserini doğrudan müşterisine NFT olarak satabilir, bu da sanatçının daha çok kâr etmesine olanak tanır. Ayrıca, sanatçılar sanat eserleri yeni birine tekrar satıldığında bu satışlardan yüzde alabilirler. Fiziksel sanat eserleri söz konusu olduğunda sanatçılar eserlerinden genelde ilk satışta gelir elde ederler, sonraki satışlardan gelir alamazlar ama söz konusu NFT olunca bu mümkün, bu da sanatçılar için oldukça çekici bir durum.

NFT Nasıl yapılır?

Peki herkes NFT yapabilir mi? Kesinlikle! Bunun için önce bir dijital cüzdan sahibi olduktan sonra tek yapmanız gereken NFT satışlarının yapıldığı sitelerde bir hesap açmak ve biraz sabırlı olmak. Eğer ünlü biri değilseniz birden çok yüksek değerlere NFT satmaya başlayamayabilirsiniz. En yaygın NFT siteleri arasında OpenSea, Mintable, Nifty Gateway ve Rarible'ı sayabiliriz. Öne çıkan basketbol videoları için NBA Top Shot veya tweet'leri açık artırmaya çıkarmak için Valuables gibi daha spesifik NFT türleri için niş siteler de mevcut. Bu platformlar ve diğerleri binlerce NFT yaratıcısına ve koleksiyoncuya ev sahipliği yapsa da, satın almadan önce araştırmanızı dikkatli yapın. Bazı sanatçılar, çalışmalarını kendi izinleri olmadan listeleyen ve satan taklitçiler yüzünden mağdur oldular maalesef.